De afgelopen jaren was er veel te doen over het verlagen van de maximumsnelheid in de bebouwde kom van 50 naar 30 kilometer per uur. In dit artikel kijk ik samen met strategisch adviseur mobiliteit Alex Roedoe van Mobycon naar de status. Hoever zijn we, wat moet er nog gebeuren en hoe ziet de toekomst eruit?
Eerder hadden mijn collega’s Robbie en Robin het over het verlagen van het snelheidslimiet op de snelweg. Dat had voornamelijk te maken met het klimaat. Binnen de bebouwde geldt een andere reden. Daar gaan we in dit artikel verder op in.
Waarom van 50 naar 30?
Het bevorderen van verkeersveiligheid is de voornaamste reden, maar er zijn meerdere redenen te bedenken om langzamer te rijden binnen de bebouwde kom. Zo zien we op dit moment een duidelijke verschuiving naar de ‘gezonde stad’, waar meer ruimte is voor lopen en fietsen. En binnen zo’n stad gaat het ook echt om leefbaarheid, geluid, trillingen en luchtkwaliteit.
Laten we het geluid als voorbeeld pakken om de impact van de snelheidsverlaging te illustreren. Tot 30 à 40 kilometer per uur overheerst het motorgeluid. Bij hogere snelheden overheerst het bandengeluid. Een lagere snelheid zorgt dus voor minder geluidsoverlast in de stad.
Wat houdt ons tegen?
Niet zo moeilijk zou je zeggen. Pas de borden aan, plaats hier en daar een drempel en klaar. Maar zo makkelijk is het zeker niet.
Op dit moment is er voornamelijk gepraat over het verlagen van de snelheid. We zijn het er over eens dat deze verlaging belangrijk is. Een aantal steden zijn al begonnen met het aanpassen van de maximumsnelheid in de bebouwde kom, maar er zijn geen vaste richtlijnen. Daar is het CROW nu druk mee bezig.
In de praktijk lopen we tegen een paar uitdagingen aan:
- Hulpdiensten moeten snel ter plekke kunnen zijn. Vaak gelden er zelfs landelijke normen waar ze aan moeten voldoen.
- Ov-diensten hebben te maken met een dienstregeling en rijtijden. Met een lagere snelheid wordt het moeilijker om deze tijden te halen. Dat betekent dat er elders tijd moet worden teruggewonnen of dat het leidt tot opheffen van ritten of extra kosten.
- De weg moet voor de automobilist volgens huidige regelgeving geloofwaardig zijn ingericht om 30 te rijden in plaats van 50 kilometer per uur.
Dat kan het erg ingewikkeld maken om een weg van 50 naar 30 te brengen. Het is daarom ook belangrijk dat er goed nagedacht wordt over waar 30 kilometer per uur kan worden ingevoerd en de inrichting die daarbij hoort. Richtlijnen voor de inrichting van GOW30, een gebiedsontsluitingsweg met een limiet van 30 kilometer per uur, worden naar verwachting eind dit jaar gepresenteerd.
Wat kunnen we verwachten van de richtlijnen?
We verwachten dat er geen vaste inrichting voor een zogenaamde GOW30 gepresenteerd wordt. Het zullen eerder verschillende elementen zijn die je juist wel en echt niet moet inzetten afhankelijk van de situatie.
Zo weten we bijvoorbeeld uit onderzoek dat er substantieel langzamer gereden wordt over klinkers, waardoor de veiligheid toeneemt. Het zou dus logisch zijn om een asfaltweg voor een school te bestraten met klinkers. Maar stel je nu voor dat er aan de andere kant woningen direct langs de weg staan, dan zorgen de klinkers juist voor geluidsoverlast.
De inrichting van een GOW30 weg is dus echt afhankelijk van de situatie.
30 als norm
Het zou veel makkelijker zijn als we 30 kilometer per uur als wettelijke norm binnen de bebouwde kom zouden hanteren. Als je de bebouwde kom binnenrijdt weet je dat je daar niet harder mag rijden, tenzij anders aangegeven.
Volgens de wet mag je nu binnen de bebouwde kom maximaal 50 kilometer per uur rijden. Wettelijk is verder niet bepaald hoe zo’n weg eruit moet zien. Maar voor de uitzonderingen waar je niet harder dan 30 of langzamer moet rijden, moet je nu aan allerlei wettelijke eisen voldoen. Het verhaal zou een stuk makkelijker worden als we dat om zouden draaien: 30 is de basis en 50 waar het qua inrichting veilig kan.
Als het aan Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht ligt, mag er in die steden straks bijna overal nog maximaal 30 kilometer per uur gereden worden. Vanuit de verkeerskundige wereld is het een grote wens dat de minister serieus gaat kijken naar de optie om 30 kilometer per uur als norm te hanteren.
Toekomst: Een stad is voor mensen
We hebben het nu over het verlagen van de maximumsnelheid binnen de bebouwde kom. Eigenlijk is het veel interessanter om ons af te vragen wat we uiteindelijk willen met onze steden. Wij vinden dat een stad voor mensen is. Een stad is primair om te lopen en te fietsen en eigenlijk is er geen plek voor de auto’s met hogere snelheid dan een mens kan bereiken.
Het zou dan mooi zijn als we voortaan de auto laten staan als we ons verplaatsen binnen de stad. Verplaatsen doen we dan lopend, fietsend of met het openbaar vervoer. Alleen als je bijvoorbeeld spullen moet vervoeren of je moet verplaatsen over grotere afstand kies je voor de auto. Maar dan pas je binnen de bebouwde kom je snelheid aan aan de menselijke maat. Kun je je voorstellen wat we voor moois kunnen doen in een stad als we geen rekening meer hoeven te houden met de auto?
Rotterdam is een mooi voorbeeld waar we eerder over schreven. Daar heeft de drukke Coolsingel plaats gemaakt voor een straat waar veel ruimte is om veilig te lopen en te fietsen.
Een stad is voor mensen. Laten we dat in ons achterhoofd houden.