Inspraak hebben als inwoner op mobiliteit- en verkeersplannen klinkt mooi, maar wat is nu echt jouw invloed? Wat betekent participatie in verkeerskunde? Waarom is participatie belangrijk? En wat kun je doen om participatie te stimuleren?
Samen met experts Veronique Rietman van Mobycon en Nico Hopman van Mobypeople nemen we het begrip participatie onder de loep. Veronique komt als adviseur mobiliteit regelmatig in aanraking met participatie. Voor verkeerskundig ontwerper Nico is participatie vaak onderdeel van de herinrichting van wegen en kruispunten.
In de podcast Frisse Blik op de Weg gaan we maandelijks op zoek naar herkenbare situaties op de weg. Deze situaties bekijken we zowel vanuit de gebruiker als vanuit de expert. Allerlei onderwerpen passeerden de revue. Eerdere interviews vind je hier.
Wil je niets missen van deze serie? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief.
Wat betekent participatie?
“Als we het hebben over participatie, gaat het over het betrekken van de omgeving,” begint Veronique. “En die omgeving is afhankelijk van het type project. Zo kun je bijvoorbeeld de omgeving betrekken op gemeentelijk niveau, op provinciaal niveau, maar ook heel lokaal op straatniveau.
Participatie gaat er wat mij betreft over dat je de personen of partijen betrekt die op de een of andere manier iets moeten vinden van het project. Het is ook niet een keertje vragen wat iemand ‘ervan vindt’. Het zou iets doorlopends moeten zijn gedurende het hele project.”
Nico geeft een concreet voorbeeld: “Stel de gemeente wil het riool bij jou in de wijk vervangen. De straat ligt dan open, dus een mooi moment om ook te kijken naar de herinrichting van de omgeving. Past het nog wel bij de huidige situatie?
In zo’n geval betrekken we bewoners daarbij, want die kunnen inzicht geven in de huidige situatie. Het is per project verschillend in hoeverre een bewoner betrokken wordt. Dat bepalen we aan de hand van de participatieladder.”
Meer weten over de participatieladder? Nico praat er verder over in de podcastaflevering.
Hoe gaat participatie in z’n werk?
“Afhankelijk van het project word je benaderd om te participeren,” legt Veronique uit. “Zo kreeg ik laatst een uitnodiging in de bus voor een inloopavond omdat ze bij ons in de buurt een heel gebied gaan ontwikkelen. Maar het kan ook zo zijn dat de gemeente een oproep plaatst op hun website. Of dat er gewerkt wordt met klankbordgroepen die een bepaalde doelgroep vertegenwoordigen.”
“Verschillende gemeenten hebben een zogenaamde participatieverordening,” vervolgt Nico. “Daarin staat beschreven bij welke plannen je welke participatie moet toepassen. De invulling van zo’n verordening kan voor elke gemeente anders zijn.”
“Het zijn nu met name de grote en meer vooroplopende gemeenten die zo’n verordening hebben. De omgevingswet die er aankomt maakt het als ik me niet vergis verplicht voor iedere gemeente.” vult Veronique aan.
Wat de voordelen zijn van een participatieverordening voor elke gemeente hoor je in de podcast.
Wat zijn de voor- en nadelen van participatie?
Het belangrijkste voordeel volgens Nico is dat je draagvlak creëert voor je plan. “Je bedenkt iets en vervolgens betrek je de omgeving erbij om ze in ieder geval te informeren. Dat is het minimale wat je moet doen. Daarnaast is dit een mooie gelegenheid om lokale kennis, die vaak ontbreekt, op te halen. Deze kennis kun je vervolgens gebruiken om je plan verder aan te scherpen.
Het helpt ook bij de volgende stap als het richting de politieke besluitvorming gaat. Je staat een stuk sterker als je de omgeving betrokken hebt bij het plan. Bewoners weten tegenwoordig de politici zelf goed te vinden.”
“Theoretisch zie ik alleen maar voordelen aan participatie,” vervolgt Veronique. “In de praktijk zie ik helaas wel eens dat participatie gebruikt wordt om ergens een vinkje te kunnen zetten. We hebben geluisterd, dus we kunnen verder. Er wordt dan niets of te weinig gedaan met de opgehaalde input en dan gaat participeren wel z’n doel voorbij.
Luister naar de podcast voor meer voor- en nadelen van participatie.
Wat kun je doen om participatie te stimuleren?
“Participatie is maatwerk. De ene wijk is de andere niet,” begint Veronique. “De ene wijk heeft een wijkraad die weet wat er speelt, terwijl een andere wijk pas net bestaat en nog geen geschiedenis heeft. Het is voor ons als adviseurs daarom ook heel fijn om contact te hebben met een communicatieadviseur van de gemeente die weet wat er speelt en welk sentiment er leeft.
Bij Mobycon hebben we de Participatiefabriek ontwikkeld. Dit is een aanpak die bestaat uit een aantal stappen. Aan de voorkant brengen we alle stakeholders in beeld met het belang dat ze hebben, de krachtenveldanalyse. Ook bepalen we in welke mate we ze willen betrekken in het project. Informeren, meebeslissen of iets ertussen?
Vervolgens maken we een plan. Wat gaan we doen? Wanneer? Wie is waarvoor verantwoordelijk? Welke boodschap willen we overbrengen en op welke manier gaan we dat doen? Inmiddels hebben we ervaring met verschillende methoden.
Zo weten we dat het in sommige gevallen goed werkt om een werksessie of klankbordgroep te organiseren. Terwijl we op andere plekken meer voor elkaar krijgen met een buurtbarbecue. Het is nu eenmaal maatwerk. En dat zal denk ik nooit veranderen.”
Het hele gesprek tussen Nico en Veronique hoor je in de podcast 🎧