Op weg naar huis, je hebt er een lange dag op zitten en kijkt er naar uit om de voordeur achter je dicht te trekken. Je bent al met je hoofd bij het avondeten. En dan stuit je opeens op een verkeersregelaar. Je gewone route naar huis is afgesloten.
Als je op die verkeersregelaar stuit heb je al verschillende signalen gemist. De gele borden die al twee weken deze omleiding aankondigen heb je over het hoofd gezien. Toch iets te veel op de automatische piloot gereden.
Wat komt er allemaal kijken bij een tijdelijke verkeersmaatregel? Welke beslissingen gaan er aan vooraf en wie neemt die eigenlijk? Sander Slagmolen en Robin Maatjes praten je bij.
Een goede informatievoorziening bij tijdelijke verkeersmaatregelen is heel belangrijk. “Meestal zetten we ruim voordat er werkzaamheden beginnen al borden neer en informeren buurtbewoners,” vertelt Robin. Bij zijn huidige opdrachtgever gaat Robin over de tijdelijke verkeersmaatregelen, hij beoordeelt de aanvragen die binnenkomen en zorgt voor een goede bereikbaarheid en eventuele afstemming met andere partijen.
“Van die informatievoorziening is het toch de vraag of het goed overkomt,” zegt Robin. “Lezen mensen het wel? Zien ze de borden? Bereiden ze zich echt voor als ze de deur uitgaan? Als je het navigatiesysteem volgt naar een plek die je niet kent, dan kan het zijn dat je toch op een wegafsluiting stuit.” In de meeste gevallen staat daar een verkeersregelaar bij die mensen een alternatieve route kan geven.
Sander: “Dankzij die navigatiesystemen letten mensen gewoon niet zo goed meer op. Ze komen er toch wel. Als je vroeger naar een locatie moest die je niet kende, bereidde je dat voor. Bijna iedereen had wel een Shell stratenboek in de auto liggen.”
Er zijn verschillende redenen voor tijdelijke verkeersmaatregelen.
- Werkzaamheden aan kabels, leidingen en andere infrastructuur die onder de weg in de grond ligt.
- Werkzaamheden aan de weg zelf. Het asfalt is bijvoorbeeld aan vervanging toe, er zitten gaten in de weg of er moeten nieuwe klinkers in.
- Wegafsluiting bij calamiteiten. Denk aan een ongeluk of omgevallen bomen.
- Evenementen
Profiteren van de lockdown
Wat komt er allemaal kijken bij een tijdelijk verkeersmaatregel? Welke beslissingen gaan er aan vooraf en wie neemt die eigenlijk?
De wegbeheerders (gemeente, provincie, waterschap of Rijkswaterstaat) zijn de opdrachtgever. Zij laten tekeningen maken en kiezen een aannemer die de werkzaamheden uitvoert. De aannemer maakt een plan waarin ook staat of er wegen afgesloten moeten worden en of er een omleiding moet komen. De opdrachtgever moet dit plan goedkeuren.
Sander: “Vóór Mobypeople werkte ik bij een aannemer. Daar hield ik me voornamelijk bezig met tijdelijke verkeersmaatregelen. Dus ik ken het proces zowel vanuit de aannemer als vanuit de wegbeheerder.“
Robin: “De wegbeheerders hebben de lokale kennis. Zij weten wat de belangrijke toegangswegen en alternatieve routes zijn. Daarom stelt de wegbeheerder vaak eisen aan een opdracht. Dat er bijvoorbeeld tenminste één rijstrook open moet blijven. Er wordt dan een beroep gedaan op de vindingrijkheid van de aannemer. Hoe gaan ze het werk goed uitvoeren zonder de bereikbaarheid en de veiligheid uit het oog te verliezen en zo min mogelijk overlast te veroorzaken? Daar zijn heel veel mensen mee bezig.”
Bij grote projecten (bijvoorbeeld de verbreding van een snelweg) kan de voorbereiding maanden of soms zelfs jaren kan duren. Op gemeentelijke schaal gaat het bijvoorbeeld om een omleiding omdat de riolering in een woonwijk aan vervanging toe is. Een kleiner project, maar alle woningen moeten wel bereikbaar blijven.
Uiteraard kijken beide partijen ook wanneer de werkzaamheden worden uitgevoerd. Sander: “In de zomervakantie zijn er vaak meer wegwerkzaamheden omdat er minder dagelijks verkeer is en er dus minder overlast is.”
Robin: “Ook tijdens de lockdowns was er duidelijk minder verkeer op de weg. Daar hebben we bij mijn opdrachtgever goed gebruik van gemaakt. Een aantal straatlantaarns was aan vervanging toe en daarvoor moesten we wat tijdelijke verkeersmaatregelen treffen. Dat was eigenlijk voor de zomer gepland, maar omdat de plannen al bijna klaar waren hebben we dat tijdens de eerste lockdown in maart gedaan.”
Het komt wel eens voor dat er meerdere omleidingen zijn in een gebied. Hoe zorg je dat die goed op elkaar aansluiten? Dat vertellen Sander en Robin in de podcast.
Veiligheid gaat voor bereikbaarheid
Hoe houd je de bereikbaarheid goed bij een omleiding? Sander: “Je moet omleiden over vergelijkbare wegen. Dus je kunt bij een afsluiting van de A2 niet al het verkeer door het stadscentrum sturen. Als je een snelweg omleidt is de omrijtijd veel groter dan bij een omleiding in een woonwijk. De lokale kennis van de wegbeheerder is hier heel belangrijk, die kan bepalen of alternatieve routes geschikt zijn.”
Sander: “Die afweging is heel belangrijk, want mensen hebben steeds minder geduld. Lontjes zijn korter, mensen volgen blind hun navigatie. En het is drukker geworden op de weg. Steeds vaker kiezen we ervoor om een weg helemaal af te sluiten in plaats van een rijstrook open te laten. Veiligheid gaat boven bereikbaarheid.”
Er is ook meer afleiding in het verkeer, met name van smartphones. Als je afgeleid bent en niet door hebt dat er een afzetting is, kan het gevaarlijk worden. Ook al hou je je aan de snelheid, als je met 70 km/u een verkeerskegel raakt wordt het een levensgevaarlijk projectiel. Niet alleen de veiligheid van de weggebruiker is in gevaar, ook die van de wegwerkers.
Bijzondere omleiding
Uitzonderlijke redenen voor een TVM noemt Sander de afsluiting van natuurgebieden tijdens de corona periode, maar ook een vallende takken kunnen een reden zijn om een weg af te sluiten. Een TVM die Robin zich herinnert was een speciale omleiding. Er moesten werkzaamheden verricht worden in een bloemkoolwijk. Van die typische jaren 70 wijken waar één toegangsweg is en eenmaal in de wijk is het een doolhof. Als we die ene weg zouden afzetten dan waren alle 200 woningen in die wijk onbereikbaar. Daarom hebben we een omleiding dwars door een tuin gelegd. Uiteraard in goed overleg met de eigenaar en een vergoeding voor de bewoner. Dat zijn ook wel dingen die je echt wil bijblijven.
Wanneer is een TVM niet meer tijdelijk?
Hoe lang mag een omleiding eigenlijk duren? Sander: “Er is geen maximale periode dat een weg dicht mag. Het enige wat vastligt is dat er geen verkeersbesluit nodig is voor het plaatsen van borden die niet langer dan 4 maanden blijven staan.”
Maar erg lang duren de tijdelijke verkeersmaatregelen in Nederland niet. Sander: “Iedereen die wel eens door Duitsland gereden is, kent waarschijnlijk de kilometers afgezette rijstroken daar wel. Achter die afzetting gebeurt helemaal niks.”
Dan valt het in Nederland nog reuze mee. Sterker nog: in Nederland zijn we heel erg goed in grote projecten in korte tijd afronden. We lopen voorop qua techniek. Zo schoven we een paar jaar geleden een tunnelbak onder een snelweg. In één weekend. “Daar staat de rest van de wereld van te kijken,” zegt Sander. “We hebben veel toonaangevende bedrijven die wereldwijd grote projecten verzetten. Denk hierbij aan bedrijven als Mammoet, bedrijven in de offshore, maar ook zeker in de wegenbouw.”
“Toch blijft het heel moeilijk om het in de praktijk goed te doen hoor. Lokale kennis is belangrijk, maar tijdelijke verkeersmaatregelen vragen ook wat van de weggebruiker. Dus dat er af en toe frustratie bij komt kijken, is heel begrijpelijk. Het voelt misschien soms als de zoveelste omleiding, maar er is heel goed over nagedacht.”
