Blog Het afstuderen van: Samir

Eerder brachten we jullie al op de hoogte van Samir zijn beschikbaarheid, maar wat heeft hij eigenlijk gedaan tijdens zijn studie?

Als starter heb je weinig ervaring, maar aan kennis geen gebrek. Alle studiekennis zit nog vers in je hoofd en tijdens het afstuderen ben je diep in een onderwerp gedoken. Die afstudeeronderwerpen blijken een mooi startpunt van een carrière als verkeerskundige. Daarom in deze rubriek aandacht voor afstudeeronderzoeken. Want die verdienen een groter podium dan die stoffige la waar ze doorgaans in verdwijnen.

Samir deed onderzoek naar voetgangers bij onze zusterorganisatie Mobycon. Hier vertelt hij wat zijn onderzoek inhield.

Mobycon is in samenwerking met meerdere partijen bezig een nieuwe ontwerpmethodiek te ontwikkelen: Verkeer in de Stad (VIDS). Het doel is om de schaarse ruimte in de stad opnieuw in te delen met aandacht voor bereikbaarheid, leefbaarheid en veiligheid. 

Mensen vervoeren zich op steeds meer manieren. Gewoon te voet, met een (deel)auto of -scooter, per elektrische fiets, step of met het ov. De toename van al deze vervoerswijzen zorgt voor ergernissen tussen gebruikers en onduidelijke regelgeving. 

Ondergeschoven kindje

VIDS maakt daarom onderscheid tussen zes voertuigfamilies op basis van de maximum snelheid en massa. Alle vervoerswijzen kunnen ingedeeld worden in een van de families, waaraan de regelgeving gekoppeld kan worden. Zo worden de regels en plek in het verkeer duidelijker.

Een van de voertuigfamilies is de voetgangers. Lopen is, met name in de stad, een belangrijke manier van verplaatsen. Toch blijkt dat niet uit de huidige structuren van de stad. Daarin is vaak veel ruimte voor de fiets, de auto en het openbaar vervoer. Terwijl trottoirs vaak belemmerd zijn door allerlei obstakels zoals parkeerautomaten, lantaarnpalen, overwoekerende planten en laadpalen. Die voetgangers hebben eigenlijk niet zoveel ruimte op de voor hen beschikbare ruimte. Ze worden het ondergeschoven kindje.

Voetgangersnetwerk

Met een voetgangersnetwerk breng je in kaart wat de belangrijke looproutes zijn. Zo kan op deze routes meer ruimte toegewezen worden aan de voetgangersstromen. In mijn onderzoek heb ik daarom aandacht besteed aan de vraag: hoe wordt een voetgangersnetwerk ontworpen? Daarnaast heb ik, op basis van bestaande voorbeelden, bekeken welke maatvoering voor trottoirs geschikt is om de ruimte voor voetgangers te waarborgen. Dit moet resulteren in betere faciliteiten voor voetgangers in de stad.

Dé voetganger bestaat niet, maar er zijn wel enkele groepen te onderscheiden. Dit zijn:

• Forenzen
• Kinderen
• Recreatieve wandelaars
• Ouderen
• Winkelpubliek
• Mensen met een beperking

6 C’s

Iedere doelgroep heeft bepaalde belangen en wensen. Internationaal wordt vaak gebruik gemaakt van de zogenaamde zes C’s van voetgangerswensen. Deze zijn algemeen en voor alle doelgroepen van belang, maar wel in verschillende mate. 

Vanuit Mobycon lag de nadruk met name op de voetgangersnetwerken en de stroomfunctie van het trottoir. Dit komt overeen met de eerste twee C’s uit de tabel. De tabel laat echter wel zien dat voetgangers behoefte hebben aan meer dan alleen een goede bereikbaarheid en toegankelijkheid.

Stappenplan

Een voetgangersnetwerk komt met behulp van een stappenplan tot stand. Dit stappenplan heb ik gebaseerd op bestaande voorbeelden van voetgangersnetwerken uit verschillende steden wereldwijd, en de processen die daaraan voorafgingen. Hieronder is het stappenplan kort weergegeven:

1.  Bepaal de belangrijke bestemmingen in het gebied (winkelgebieden, stations etc.)
2. Verbind die bestemmingen met elkaar via korte en directe routes (wenslijnen)
3. Bepaal de aanlooproutes van en naar de bestemmingen
4. Verifieer de wenslijnen op straat (observaties en interviews)
5. Vergelijk het voetgangersnetwerk met andere netwerken voor conflictsituaties
6. Bepaal de ontwerpprincipes van het voetgangersnetwerk

Met behulp van dit stappenplan wordt bepaald waar de belangrijkste looproutes liggen. Op deze routes kan vervolgens ruimte gereserveerd worden voor de voetgangers op het trottoir. Op deze manier voorkom je dat voetgangers het ondergeschoven kindje worden bij het verdelen van ruimte in de stad.

Maatvoering trottoirs

Bij de maatvoering van trottoirs wordt rekening gehouden met de verschillende dimensies van een trottoir. Zo wordt een vrije doorloopruimte bepaald, naast een ruimte voor obstakels en een frontale zone. Hieronder is in de tabel weergegeven welke maatvoering gewenst is bij het basisnet en het hoofdnet voor voetgangers. Deze afmetingen zijn gebaseerd op bestaande maatvoeringen uit diverse steden wereldwijd.

De frontale zone kan gebruikt worden voor uitstallingen zoals reclameborden van winkels die buiten staan. De vrije doorloopruimte is per definitie vrij van obstakels en zorgt voor een stroomfunctie op trottoirs. De ruimte voor obstakels wordt gebruikt voor straatmeubilair en groen om de looproute aantrekkelijker te maken. Obstakels zoals geparkeerde fietsen op de stoep worden toegestaan zolang de vrije doorloopruimte gewaarborgd blijft. De voetpaden die onderdeel zijn van het voetgangersnetwerk zijn breder, omdat deze ook meer voetgangers zullen verwerken, waardoor meer ruimte gewenst is.

Verkeerskundige horizon

Mobycon kan het stappenplan en de maatvoering concreet gebruiken bij het creëren van voetgangersnetwerken (bijv. voor VIDS) en het onder de loep nemen van bestaande voetgangersvoorzieningen.

Zelf weet ik inmiddels dat een trottoir of looproute niet zo vanzelfsprekend is als het soms lijkt. ‘De Voetganger’ blijft een interessant onderwerp en ik zou het leuk vinden om hier nog eens mee aan de slag te gaan. Op dit moment ben ik echter vooral bezig mijn verkeerskundige horizon te verbreden en sta daarom open voor allerlei klussen en onderwerpen.

Denk je dat Samir een goede aanvulling is op jouw team? Neem dan contact op met Eva Broks via 06- 41310629 of e.broks@mobypeople.nl.