Gebiedsontwikkeling is meer dan woningen bouwen. Het vraagt om visie, samenwerking én het lef om keuzes te maken die niet alleen vandaag, maar ook over twintig jaar nog werken.
Rik Oppedijk, een van de meest ervaren verkeerskundigen bij Mobypeople, deelt zijn visie en vertelt waarom hij steeds nadrukkelijker de stap zet richting het ruimtelijk domein.
Breder kijken dan je eigen vakgebied
“Als ik door een straat loop, kan ik niet anders dan kijken: hoe is dit ontworpen, waarom is dit zo gedaan?” vertelt Rik. “De meeste mensen zien gewoon een weg met een stoep en een paar bomen. Ik zie of keuzes goed of slecht uitpakken.”
Die blik ontwikkelde hij al tijdens zijn studie. “In Leeuwarden was het eerste jaar verkeerskunde gecombineerd met bouwkunde en civiele techniek. Daardoor leer je meteen de taal van de ander spreken. En in gebiedsontwikkelingen is dat essentieel: je bereikt niets als je alleen op je eigen vakgebied blijft staan. Ik ga niet tegenover een stedenbouwkundige staan, ik ga ernaast staan. Samen kom je verder.”
Wat gebiedsontwikkeling betekent
Rik noemt het voorbeeld van een oude school die verdwijnt. “Dan komt er ineens een lege plek in de wijk. Voor bewoners is dat gewoon een braakliggend terrein, maar ik zie de mogelijkheden: wordt het een appartementengebouw, grondgebonden woningen, of iets heel anders? Dát is inbreiding. En dat is minstens zo interessant als een weiland aan de rand van de stad dat je volbouwt met duizenden woningen.”
Het gaat hem om de wisselwerking. “Je kunt wel woningen bouwen, maar als je er niet kunt komen, heb je er niks aan. Mobiliteit is niet een randvoorwaarde die je achteraf oplost, het is de basis waarop de rest kan staan.”
Mobiliteit als sleutel tot leefbaarheid
Zijn voorbeelden zijn concreet. “Neem Utrecht. Rond de stad staan de snelwegen elke dag muurvast. Iedere woning die je toevoegt, komt bovenop een systeem dat al overbelast is. Je kunt niet blijven uitgaan van één of twee auto’s per woning. Als je tóch parkeerplaatsen aanlegt, staan ze vol. Dus vraagt het om anders durven denken: minder parkeerruimte, betere fietsverbindingen, slimme hubs. Dan stimuleer je mensen automatisch om het ov of de fiets te pakken.”
Met een glimlach voegt hij toe: “En eerlijk gezegd, een paar minuten extra in de auto rondrijden op zoek naar een parkeerplek is minder erg dan een wijk die vastloopt in files. Soms moet je zo’n keuze gewoon maken.”
Waarom het ruimtelijk domein Rik zo boeit
Voor Rik is de aantrekkingskracht van het ruimtelijk domein dat er zoveel achter de schermen gebeurt. “De meeste mensen denken: het plein ligt er, klaar. Maar ik zie meteen wanneer er te weinig is geïnvesteerd of wanneer een ontwerp niet gaat werken. Het is net als televisie kijken: de meesten zien een mooi scherm, ik wil weten hoe die pixels werken.”
Die nieuwsgierigheid houdt hem scherp. “Het is een spel, en je speelt het samen. Hoe zet je de beperkte middelen zo slim mogelijk in dat een wijk leefbaar, bereikbaar én veilig wordt? Dat is elke keer weer een puzzel.”
De spin in het web
Volgens Rik is het belangrijk dat verkeerskundigen zich opstellen als verbinders. “Je moet de spin in het web zijn tussen stedenbouw, planologie en economie. Zonder economische haalbaarheid gebeurt er niks, maar zonder goede mobiliteit functioneert het ook niet. Wij begrijpen het systeem en kunnen de vertaalslag maken. Dat maakt onze rol cruciaal — en eerlijk gezegd ook gewoon leuk.”
Leren van Meppel
Een paar jaar later kreeg hij een berichtje van een oud-collega. “Rik, je had het goed gezien,” stond er. De gemeente had een grote subsidie binnengehaald om precies die structuur aan te leggen. “Dat gaf zoveel voldoening. Je ziet dat langetermijnvisie loont, ook al lijkt het in eerste instantie onrealistisch.”
Hij denkt met plezier terug aan zijn tijd bij de gemeente Meppel. “Daar hebben we een uitbreidingslocatie voor drieduizend woningen ontwikkeld. Ik had een duidelijke visie op hoe de ontsluiting eruit moest zien en tekende dat destijds op een A4’tje uit. Sommigen vonden het veel te groots gedacht, bijna onhaalbaar.”
Botsende belangen en het zoeken naar balans
Botsende belangen zijn onvermijdelijk. “Iedereen heeft zijn eigen prioriteit: bereikbaarheid, leefbaarheid, ruimtelijke kwaliteit. Ik heb geleerd dat overtuigen alleen niet werkt. Dan blijf je tegenover elkaar staan. Het helpt om naast de ander gaan zitten, de risico’s inzichtelijk maken met modellen, en samen creatief zoeken naar het compromis. Maar je moet wel je ondergrens vasthouden. Als je die loslaat, gaat het mis.”
Keuzes durven maken
Zijn visie vat Rik in één zin samen: durf keuzes te maken.
“Elke situatie is uniek. Je kunt niet blind de richtlijnen volgen. Het is cruciaal om te ontwerpen voor nu én voor twintig jaar later. Vaak gaat het mis omdat het compromis te laf is. Soms moet je zeggen: we kiezen voor de voetganger of de fietser, ook al gaat dat ten koste van de auto. Dat voelt spannend, maar alleen zo krijg je een leefbare en toekomstbestendige wijk.”
Hubs als kans
Rik gelooft sterk in hubs: knooppunten waar je eenvoudig overstapt van auto of bus naar de fiets. “Zie het als de moderne versie van de carpoolplek, maar dan goed ontworpen. Combineer het met voorzieningen: een plek om pakketten op te halen, je dure fiets veilig te stallen, een levendige omgeving waar je je ook ’s avonds laat prettig voelt. Dan stimuleer je vanzelf slim reisgedrag.”
De kracht van de ingehuurde verkeerskundige
Tot slot benoemt Rik het voordeel van zijn rol als externe adviseur. “Ik kom tijdelijk binnen bij een gemeente. Dat betekent dat ik geen last heb van heilige huisjes of oude gevoeligheden. Ik kan vragen stellen, schuren, en soms mensen tegen de schenen schoppen als ik denk dat iets niet klopt. Juist omdat ik er maar een beperkte tijd zit, kan ik vrijuit mijn rol pakken. Dat maakt het waardevol.”
Vooruitblik
De woningbouwopgave is enorm en de uitdagingen groot. Rik kijkt daar met enthousiasme naar. “Er komt een moment dat de bouw weer op stoom komt. Dan wordt ons vakgebied nóg interessanter, want dan moeten we met z’n allen slimme keuzes maken om die duizenden woningen bereikbaar, veilig en leefbaar te maken. Dat is geen probleem, dat is juist de leukste uitdaging die er is.”
Mobypeople zoekt voortdurend naar professionals die net als Rik het lef hebben om keuzes te maken. Bekijk onze vacatures of neem direct contact op voor een vrijblijvend gesprek over jouw ambities binnen mobiliteit en gebiedsontwikkeling.